🇭🇺
Er zijn zo van die monumenten voor helden waar je het bestaan niet van af wist maar die je nooit meer zal vergeten eens je hun verhaal gehoord had.
Wil je iemand vinden die nog nooit van Schindler gehoord heeft, zal je ver moeten zoeken; minstens toch als je het aan generatiegenoten vraagt.
Je weet wel, die Sudeten-Duitse ondernemer die er tijdens de Tweede Wereldoorlog alles aan gedaan heeft om zoveel mogelijk Joden te redden en dit door hen in zijn fabriek te werk te stellen. Ok, inderdaad, hij had (serieuze) connecties met de Duitse bezetter en gebruikte die connecties wel om de Joden te redden.
HELD
Wel, ook Boedapest heeft zo een held. Eigenlijk is het Zweden.
Raoul Wallenberg was namelijk een Zweedse zakenman uit een vooraanstaande Zweedse familie die zich in de Tweede Wereldoorlog vrijwillig aandiende om naar Hongarije te gaan om daar, geholpen door de Zweedse overheid, zoveel mogelijk Joden te redden.
Hoe deed hij dat?
Niet door hen te werk te stellen maar gewoon door hen een Zweeds paspoort te geven. Doordat Zweden in deze oorlog neutraal was, betekende het hebben van een Zweeds paspoort het ontsnappen aan de deportatie.
Maar daar bleef het niet bij.
HELDENDADEN
Wallenberg ging zó veel verder.
Hij zorgde ervoor dat een 30-tal huizen in Boedapest het diplomatieke status van Zweeds grondgebied kregen. Op het hoogtepunt vonden zo wat 15000 joden hier een veilige haven.
En hij ging nog verder.
Eenmaal de Duitser hem in het vizier kregen, begon een waarlijk kat-en-muis spel met Eichmann.
Besliste deze laatste om alle Joden uit het Getto te deporteren, ging hij in het geniep mee om hen alsnog te proberen uit de handen van de bezetter te krijgen. Hij aarzelde niet om zelf op de daken van de treinen te klimmer om tijdens de treinrit Zweedse paspoorten uit te delen; uiteraard met gevaar voor eigen leven.
Besliste de Duitse bezetter dat de overgebleven Hongaarse Joden dan maar te voet naar de kampen moesten vertrekken, dan ging hij gewoon te voet mee om zijn werk verder te zetten.
Besliste Eichmann dan maar om de opdracht te geven om het Getto volledig uit te kuisen, aarzelde Wallenberg er niet voor om de Generaal die het bevel van Eichmann had gekregen, in die mate af te dreigen dat hij het bevel naast zich neer legde.
In totaal zou hij tussen van 30.000 en 100.000 Joden geholpen hebben.
NAGEDACHTENIS
De figuur van Wallenberg is om die reden al heroïsch en mythisch.
Maar het feit dat hij in 1945 door de Russen op verdenking van spionage gevangen genomen werd en er tot op heden niet geweten is wat er nadien met hem gebeurd is, zelfs niet wanneer en waar hij zou gestorven zijn, maken van hem natuurlijk nog een grotere held.
Dat hij, samen met zijn 350 medewerkers, een held was, staat vast.
Het is dan ook niet meer dan gepast dat de herinnering aan zijn daden verzekerd wordt door een monument, zelfs door verschillende monumenten.
Zo passeerden we langs een bijzonder eenvoudig – en bijgevolg heel pakkend monument. Je zou er zo kunnen langslopen; hetgeen we dan ook bijna deden.
In het hart van Boedapest staat, naast enkele bruisende terrasjes een marmeren bankje met een koffertje op. Je zou kunnen denken dat het om een gewone rustbank gaat.
Je kan er van op aan; zelfs bij 35 graden in de zomer krijg je kippenvel als je plots beseft waarvoor die bank en dat koffertje daar gezet werden.
It will restore your faith in humanity.
Ook de grote synagoge eert deze volksheld; maar daarover in een ander artikel meer.