Sarajevo – Bosnië. Het leek ons een uitdaging om deze zomer een roadtrip te doen met Sarajevo als ons doel.
We kregen en krijgen vaak de vraag waarom we in hemelsnaam naar de Bosnische hoofdstad wilden gaan.
Waarom toch Sarajevo?
Het antwoord is niet in één zin te vatten.
Vooreerst loopt er hier eentje rond die alle boeken en tijdschriften rond de oorlog verslindt. En Sarajevo is nu eenmaal de plaats waar de moord op Franz-Ferdinand heeft plaatsgevonden.
Sarajevo is, naast Banja Luka, Mostar, en niet te vergeten de hel van Srebrenica, een naam die begin jaren ’90 in vele huiskamers ontelbare keren gevallen is. Toegegeven, ondanks het feit dat het reisadvies van buitenlandse zaken gunstig was, sloop er zo voor afreizen af en toe wel een angstschicht door ons hoofd; wat als? Wat als de situatie toch opnieuw zou ontploffen…
Maar hey, ook Londenderry en het Baskenland hadden we overleefd. het zou wel zo geen vaart lopen.
En weet je wat?
Achteraf hebben we gelijk gehad. Het is een fan-tas-tisch indrukwekkende stad om naar toe te gaan. Een bestemming om heel hoog op je bucketlist te zetten. Tenminste, als je houdt van een plaats met een hoekje af, als het zicht van met kogelgaten doorzeefde huizen of waarschuwingsbordjes voor landmijnen je niet de stuipen op het lijf jagen én als je niet wegloopt van iets wat toch fel lijkt op verse berenkak.
Een raad kunnen we nu al geven: Als je naar Bosnië wil gaan, zorg dan dat je over een wagen beschikt. Vele indrukwekkende plaatsen zijn niet bereikbaar met het openbaar vervoer. En die auto mag best wel een stevige wagen zijn… het wegennet in Bosnië is zo goed als autostrade-loos… en soms moet je al even door een werf rijden. maar hey… dat zijn momenten die je nooit meer vergeet.
Nu komt het… onze ‘hotspots’ – ‘must-sees’ en ‘must-do’s’
De stad doorkruisen
De stad is best te voet te ontdekken. We parkeerden steevast in een parking bij een shoppingcentrum in het centrum en dat verliep best vlot en veilig.
We lieten ons bij momenten gewoon leiden door de volgende straat of steeg; niet wetend waar we uit zouden komen, en zo kwamen we in enkele verrassende hoekjes. Soms liepen we uiteraard ook gewoon op ons doel af want bepaalde plaatsen wilden we echt wel gaan bekijken. Daarover later meer…
{'Flâneur' -
a person of leisure, deliberately aimless,
simply wandering the streets,
soaking in the city }
We kunnen het niet ontkennen. Sarajevo, en bij uitbreiding Bosnië, heeft een heel diepe indruk op ons gelaten, in positieve zin dan wel. We moeten niet flauw doen, ook bij de wandeling door de stad werden we keer op keer geconfronteerd met het gruwelijk ‘dichtbij’ verleden. Moslims, protestanten en Katholieken lijken er vredig naast en met elkaar te leven maar ergens voel je dat er heel wat wonden nog lang niet geheeld zijn en dat de trauma’s tussen de buren nog niet vergeven zijn, ook al zijn we nu een generatie verder. (de mensen die we spraken, vertellen wel unaniem dat het voornamelijk de media zijn die de ‘driespalt’ aanwakkeren; de gewone man in de straat wil niets liever dan rustig samen leven) Maar het moet gezegd; de mensen doen echt veel moeite om niet naar het verleden te blijven kijken maar om samen de toekomst tegemoet te gaan. Only time will tell. We kunnen alleen maar hopen dat deze stad haar bijzonder gemengd karakter als verzoener van Oost en West, behoudt en dat Sarajevo niet ten prooi valt aan de commerciële kant van het Westers massa toerisme.
Wil je de wirwar van straatjes van de stad eens vanuit de hoogte bekijken, dan moet je naar de Avaz Twist toren gaan.
Om naar boven te kunnen, moet je je gewoon aan de receptie (ook op zondag) aanmelden en dan word je naar de lift begeleid. Neem wel voldoende kleingeld mee want de inkom betaal je boven aan een draaisluis.
Olympische site
Misschien ben je het al vergeten maar de 14de Olympische winterspelen vonden in 1984 plaats in en rond Sarajevo.
Voor deze Spelen werd een hele infrastructuur gebouwd, gaande van hotels, spelersverblijven, een bobsleebaan, een skischans, een Olympisch Stadion,.. noem maar op.
In de oorlog van 1992-1995 hadden ze wel iets anders te doen dan deze gebouwen te vrijwaren en bewaren.
Dit wil daarentegen niet zeggen dat deze infrastructuur geen waarde van belang had in de Bosnische oorlog, integendeel. Vaak lagen deze sites in de bergen rond Sarajevo wat natuurlijk maakte dat zij gebruikt werden om stellingen in te zetten om de stad te beschieten. Toch vreemd, hoe de geschiedenis kan lopen.
nature reclaims
De sites zijn nog steeds niet afgebroken. In een land dat werkelijk kapotgeschoten was, is het natuurlijk belangrijker om de huisvesting terug op te bouwen dan om dergelijke sites terug in hun staat te herstellen of om deze af te breken.
Toch wel een beetje oppassen om vrij in en rond de gebouwen en de sites te lopen. Hier en daar kan er namelijk nog een landmijn liggen. Er staan wel bordjes maar lang niet overal (blijkbaar zijn heel wat toeristen met zo een waarschuwingsbordje gaan lopen of werden verkocht als souvenirtje) en het is niet aangegeven van waar tot waar het risicogebied ligt.
Ook zijn deze gebouwen, die in de bergen rond de stad liggen, een ideale schuilplaats voor wilde dieren. ‘Nature takes over‘ valt hier letterlijk te nemen. Je zou dus oog in oog kunnen staan met een familie beren.
Maar dit gezegd zijnde, kunnen we alleen maar aanraden om een beetje aan urbex te doen. Het loont de moeite en dat is niet alleen omdat er overal prachtige graffiti gespot kan worden maar ook omdat het .. ja… gewoon sites zijn waar er geschiedenis geschreven werd.
Tunnel of Hope Museum
Aan de rand van het vliegveld van de stad, kan je het tunnelmuseum bezoeken. Het klinkt misschien als een gewoon museum over een tunnel (which it is, een museum over een tunnel) maar het is verre van een gewone tunnel.
Om de site goed te begrijpen zouden we de hele historie van de oorlog van 92-95 moeten uiteenzetten. Dit zou ons te ver leiden.
Out of difficulties grow miracles !
Het komt er op aan dat de stad tijdens de oorlog van de buitenwereld verstoken was en de bevoorrading (van voedsel maar ook van wapens) ervan in gevaar kwam. Om de stad opnieuw van supplies te voorzien, groef het Bosnische leger een geheime tunnel van een kleine 800 meter lang onder de luchthaven . Initieel werd de tunnel enkel door het leger gebruikt maar langzamerhand – wat niet verwonderlijk is in oorlogstijden – mochten burgers en verzetsstrijders de tunnel ook gebruiken, natuurlijk enkel tegen woekerprijzen.
Heel indrukwekkend allemaal. Of hoe mensen in tijden van oorlog bijzonder inventief worden.
Er is nog zoveel meer te zien. Te veel voor 1 blog.
lees verder - deel 2
Previous: #roadtripsummer2019; First Impressions; When in Munich ; When in Salzburg; When in Zagreb;
Next: Sarajevo deel 2
komt nog: Ljubliana / Milaan* / Dijon *