Trip down (war)memory lane in België, Frankrijk en Luxemburg

Land of memory

De geschiedenis begrijpen is niet altijd even makkelijk. Alles wat gebeurt, heeft wel een oorzaak; maar ook een gevolg. Soms ligt die oorzaak of dat gevolg duidelijk voor het grijpen; voor andere feiten is het soms wat zoeken. Geschiedenis is dus een puzzel. En dat is zeker zo voor de geschiedenis van de wereldoorlogen. We hebben best wel al watsites bezocht (klik hier om eerdere artikels over WO1 of WO2 te vinden), maar de puzzelstukken liggen nog  lang niet allemaal op hun plaats….alsof dat ook mogelijk zou zijn. Bovendien heeft elke kant zijn eigen verhaal en is elk verhaal het beluisteren waard. Zeggen dat het bij momenten een moeilijke evenwichtsoefening is, is een knoert van een understatement.

We blijven het proberen!

Het was wel alweer een tijdje geleden dat we enkele puzzelstukken uitzochten. Hoog tijd dus om hier verandering in te brengen en trokken hiervoor naar de andere kant van het land, diep de Ardennen in, de grens over naar Luxemburg én een stukje Frankrijk.

Land of Memory

De vraag ‘hoe we onze bestemmingen uitkiezen’ wordt ons vaak gesteld. Wel, voor deze trip ging de bal aan het rollen bij het ontdekken van de website van Land of Memory.

We dachten eigenlijk wel het grotendeel van de herdenkingssites te kennen én het overgrote deel wel als eens bezocht te hebben. Maar, wat waren wij verkeerd. Op de website van Land of Memory staan op vandaag niet minder 87 locaties in Wallonië, Luxemburg en het noordoosten van Frankrijk waar bekende én minder bekende sites die elk op hun eigen manier de herinnering aan de eerste of de tweede wereldoorlog levendig houden.

Oorlog is nu eenmaal (jammergenoeg) iets van alle tijden. Helaas is dit de rauwe werkelijkheid. Land of Memory probeert door de herinnering aan beide wereldoorlogen nogmaals de boodschap mee te geven dat oorlog nergens goed voor is.

Wij waren in elk geval onmiddellijk getriggerd om de site uit te pluizen. We pikten er enkele locaties uit en gingen aan de slag om een weekendtrip down (war)memory lane te plannen.

Benieuwd welke sites we (her)ontdekten? Lees dan zeker verder.

• Fort de Tancrémont (BE)
• The Remember Museum (BE)
• Bastogne War Museum (BE)
• Schumann’s Eck (LUX)
• Ondergrondse citadel Verdun (FR)

****

Fort de Tancrémont – Pépinster – WO II

We wilden zo veel mogelijk uit ons weekend halen waardoor we op vrijdagavond startten met een eerste bezocht.

We trokken naar het Fort van Tancrémont in Pépinster/Theux.

Het was even wat zoeken om de ingang te vinden. Wat verdoken tussen enkele door schapen bevolkte weides, vonden we uiteindelijk de smalle, ietwat donkere toegang tot het fort. Logisch eigenlijk, want een verdedigingsfort mag natuurlijk niet zomaar te vinden zijn. Het Fort van Tancrémont behoort, met het fort van Eben-Emael, Battice en Aubin Neufchateau, tot de militaire verdedigingsgordel rond Luik die de stad moest beschermen tegen een Duitse inval.

We weten allemaal dat de elk van de forten in deze gordel we een achillespees hadden die de Duitsers al snel vonden.

Wat dit fort zo bijzonder maakt, is dat het behouden is in de staat waarin het aan het eind van de tweede wereldoorlog verlaten werd. Het enorme fort van 3,5 hectare en in totaal een 2 km aan gangen, werd geconserveerd, maar niet gerestaureerd.

De droge feiten kan je natuurlijk altijd in een of ander boek lezen. Het zijn natuurlijk de menselijke verhalen achter de feiten die een plek zo bijzonder maken. Onze gepassioneerde gids vertelde het ene na het andere verhaal over hoe ook de oorlog vol toevalligheden zit, over spionage, geluk, ongeluk, eer en volharding. Het feit dat het fort zo dicht bij de grens ligt, maakt de verhalen natuurlijk extra boeiend.

Super interessante en verrassende site.

Wil je meer weten – klik hier voor de praktische informatie

****

 The Remember Museum – Thimister-Clermont – WOII

Voor onze eerste stop op zaterdag trokken we naar het landelijke Thimister-Clermont. We zouden er een rondleiding krijgen in het privémuseum The Remember Museum.

Dit museum is ontstaan uit het eigen persoonlijke verhaal van de Schmetz-familie. Met de Duitse ‘oorlogs’grens letterlijk aan het eind van hun velden, lag de boerderij van de familie pal onder de aanvliegroute naar Duitsland, op een interessante plek. Wanneer de boerderij dan nog eens het tijdelijke onderkomen werd van een regiment Amerikaanse soldaten, is de oorsprong van de passie van de familie voor Amerikaanse tussenkomst in de Tweede Wereldoorlog niet ver te zoeken. De speciale band tussen de familie en de Amerikaanse troepen is er tot op vandaag trouwens nog altijd.

Het museum is one of a kind. Eenmaal de gigantische schuifpoort van een eenvoudig uitziende loods in het glooiend landschap van Thimister geopend werd, wisten we eerlijk gezegd niet waar eerst gekeken. Het museum staat letterlijk vol met voorwerpen groot en klein. En elk van deze items vertelt een eigen bijzonder verhaal. We hadden gelukken een – opnieuw – gepassioneerde gids die is van het ene verhaal na het andere verhaal meeneemt.

Als we de de hangar uitgeloodst werden, dachten we dat het bezoekje er op zat. Niets was minder waar. De gids loodste ons naar een tweede gebouw waar we nog wel een paar uur zoet waren met het bewonderen van de met veel zorg opgezette oorlogstaferelen.

Fantastisch ! We kenden het museum niet maar het museum is een absolute aanrader.

Wil je meer weten – klik hier voor de praktische informatie

****

Bastogne War Museum – Bastogne – WO2

We trokken daarna verder richting Bastogne.

Het was al weer jaren geleden dat we het Bastogne War Museum bezochten. Het museum is en blijft natuurlijk de plek bij uitstek om iets te leren over The battle of the bulge (het ardennenoffensief). Nu we in de buurt waren (wat natuurlijk relatief is 😉 ), wilden we wel nog eens binnenspringen.

We verkenden niet alleen het museum over de laatste grote veldslag van de Tweede Wereldoorlog, maar besloten om de buurt eens te verkennen. In het museum vonden we enkele wandel – en fietsroutes. Lekker makkelijk. We kozen voor een route richting het bos van de Vrede. Ter herinnering van de gesneuvelde Amerikaanse soldaten, werden er niet minder dan 4.000 bomen aangeplant. Vanuit de lucht zou het er naar verluidt uitzien als een moeder met kind, maar dat hebben we niet kunnen checken.

En als het weer het toelaat (wat deze keer voor ons helaas niet mogelijk was), mag je niet vergeten om ook eens naar het memoriaal van Mardasson te stappen er er te genieten van het uitzicht dat je er bovenop hebt.

Wil je meer weten – klik hier voor de praktische informatie

****

Schumann’s Eck – Wiltz – Luxemburg – WO2

Op zondagmorgen hadden we een afspraak met een gids in de bossen van Wiltz. Op het eerste zicht lijkt het een gewoon bos maar al snel vertelde de gids ons dat deze locatie in Luxemburg een bijzonder cruciale rol speelde bij de Battle of the Bulge. We waren verbaasd te beseffen dat we de geschiedenis van het ardennenoffensief eigenlijk tot dan toe enkel op Belgische grondgebied bekeken hebben. Nu we de grens met Luxemburg overgestoken hadden, beseften we dat het verhaal – uiteraard – veel groter is. Oorlog stopt inderdaad niet aan de grens.

Het is in deze bossen dat de Duitse troepen, teruggeroepen van het Oostfront, zich in de voor hen zo bekende Luxemburgse steengroeves ingegraven hadden in afwachting van de Amerikanen. Met hun terreinkennis én hun kennis van het bestrijden van de bijtende koude (opgedaan aan het Oostfront) hadden de Duitsers een enorm voordeel. De strijd die losbarstte tussen de Duitse troepen en de Amerikanen die numeriek in het voordeel waren, was hels. Het slagveld die erop volgde zorgde ervoor dat de Duitse opmars vertraagd werd.

Als de bomen konden vertellen…(Er staat in het bos zelfs een boom die een abnormale groei gekend heeft. Hij stond er al tijdens de gevechten en door de inslagen is het DNA van de boom veranderd. bizar!)

Er wordt nu een heel mooi project op poten gezet om de geschiedenis van deze bossen levendig te houden. Uitvergrote foto’s van het slagveld werden al in het bos neergezet. via deze foto’s en het scannen van QR-codes wordt het verhaal van Schumanns Eck verteld. Wij kregen het verhaal van de bezieler van het project en we wij hingen aan zijn lippen. Wat een verhaal!

Wil je meer weten – klik hier voor de praktische informatie

****

Ondergrondse citadel van Verdun – Verdun – Frankrijk – WO1

Als laatste stop op deze trip down (war)memorylane, trokken we richting Verdun in Frankrijk. We sloten dus af met een site van de Eerste Wereldoorlog. We gingen niet naar het museum van Verdun of naar het Ossuarium van Douamont want daar waren we nog niet zo lang geleden geweest.

Dit keer kozen we om naar de ondergrondse citadel van Verdun te gaan. Recent werd er een experience geopend.

We bezochten dus niet echt de citadel maar stapten met een AR-bril in een treintje dat ons doorheen de donkere ondergrondse gangen van de citadel voerde. Tijdens de rit volgden we het verhaal van drie soldaten vlak voor zij richting het slagveld gezonden werden.

Heel mooi gedaan. We raden zeker aan om je jas of een dikke trui aan te houden en om ervoor te zorgen dat de ar-bril goed op je hoofd staat. wat je ziet, is deels virtueel maar ook deels werkelijkheid in de gangen. De combinatie moet dus zeker goed zitten anders mis je een deel van het verhaal.

Deze experience is een mooie aanvulling voor een bezoek aan de slagvelden van Verdun, het museum én het ossuarium van Douamont zelf.

Wil je meer weten – klik hier voor de praktische informatie

Wat vonden de tieners?

De tieners hebben al veel musea over de oorlogen bezocht. Ze kennen de geschiedenis vaak zelfs beter dan wijzelf.

En toch hebben zij zich geen seconde verveeld. De locaties die we bezochten, vertelden dan wel verhalen die kaderden in de wereldoorlogen maar elk van deze locaties vertelde een eigen verhaal, vanuit een ander standpunt. Ondertussen zijn we enkele weken verder en de verschillende verhalen die we toen hoorden, zijn sindsdien meermaals aan de keukentafel ter sprake gekomen.

De verhalen blijven kleven. Dat is zeker. Het bewijs dat een bezoek met een begeesterde verteller als gids zo veel leuker is; ook voor tieners.

En ja, de rondleidingen werden in het Frans gegeven… voor de tieners lukte dit wonderwel (voor de jongste zorgden we voor een simultane vertaling… ).

Mocht je het je afvragen… er staan ondertussen al enkele andere locaties van Land of Memory op onze to do lijst! Wij zijn fan!!

Praktisch

• Land of Memory

Kijk zeker eens zelf op de website van Land of Memory! het zijn echt allemaal heel interessante locaties.

• Fort de Tancrémont

📍: Route de Tancrémont, Tancrémont

💰: een kaartje kost slechts 5 eur, onder de 12 is het 3 eur, onder 6 is de toegang gratis. Je kan ook een privébezoek boeken en dat is echt wel een aanrader!

🅿️: Parkeren kan je gratis op de parking.

📆: elke eerste zondag van de maand (tussen mei en oktober) te bezoeken tussen 13 en 17

⌛: Trek zeker een kleine 2 à 3 uur uit om het fort te bezoeken.

🔎: meer info vind je op de site – klik hier voor het Fort van Tancrémont

• The Remember Museum

📍: Les Béolles 4, Thimister-Clermont

🅿️: Parkeren kan je gratis op de parking.

📆: het is enkel na reservatie te bezoeken, elke eerste zondag van de maand (behalve december, januari en februari)

⌛: Trek zeker 3 uur uit om het museum met gids te bezoeken

🛒: er is een kleine shop

🔎: meer info vind je op de site – klik hier voor The Remember Museum

• Bastogne War Museum

📍: Colline de Mardasson 5, Bastogne

💰: een ticketje kost 16 eur. Kijk op de website van het museum om te zien of je een ander tarief kan genieten

🅿️: Parkeren kan je gratis op de parking.

🎧: er is een audiogids, die zit in je ticketje

📆: het museum is elke dag geopend – het memorial kan je beklimmen tenzij het weer het niet toelaat

⌛: Trek zeker 4 uur uit om het museum en het memorial te bezoeken. De fietstocht duur ongeveer een uurtje

🍵: er is een café in het gebouw

🚴‍♀️: er zijn enkele fiets – en wandeltochten te verkrijgen

🛒: er is een uitgebreide shop

🔎: meer info vind je op de site van de expo- klik hier naar het Bastogne museum en hier voor het bos van de vrede

• Schumann’s Eck

📍: Rue Grande-Duchesse Charlotte, 9515 Wiltz

💰: het bos is gratis toegankelijk

🅿️: Parkeren kan je gratis op de parking.

📆: het bos is altijd toegankelijk

⌛: Trek zeker een kleine 3 à 4 uur uit de volledig wandeling te doen

🔎: meer info vind je op de site  – klik hier voor Schumanns Eck

• Ondergrondse citadel van Verdun

📍: Avenue du Soldat Inconnu, Verdun

💰: een ticketje kost 15 eur, tussen 8 en 16 betaal je 8 eur – niet toegankelijk onder 8 jaar en onder 1 meter

🅿️: Parkeren kan je gratis langs de citadel.

📆: de citadel is elke dag open van 9 tot 18. Je kan ten laatste om 16u30 binnen gaan.

🎧: er is een vr-bril

⌛: Trek 1,5 uur uit voor deze experience

🛒: er is een uitgebreide shop

🍵: er is een kleine drinkgelegenheid in het gebouw.

🔎: meer info vind je op de site – klik hier voor de ondergrondse citadel