Waarom OMD – OBD zo interessant zijn?

OMD? ODB? 

OMD ? OBD? huh? Waar komen we nu mee af?

Wacht maar, de aha-Erlebnis komt er onmiddellijk aan.

We hebben het natuurlijk over de jaarlijkse Openmonumentendag en de Open Bedrijvendag. (insert Aha-Erlebnis 😉 ) Deze dagen staan al jaar en dag met stip in onze kalender aangeduid. Eenmaal de laatste warme zomervakantiedagen achter de rug zijn, komen ze er aan; die dagen waarop je eventjes achter de anders – al dan niet hermetisch – afgesloten deurtjes kan piepen.

Mocht je het nog niet weten, de Openmonumentendag vindt elk jaar in Vlaanderen op de tweede zondag van september plaats (in Wallonië is het zowel de zaterdag én de zondag van dat tweede weekend van september), het weekend nadien (DIT WEEKEND DUS) is dan Brussel aan de beurt. Voor Openbedrijvendag moet je het eerste weekend van oktober vrij houden.

Zeg nu eens waarom

En ja, wij zijn grote fan. Waarom? De reden is simpel:

• Op zo een dagen heel wat anders gesloten deuren open.
  Dit jaar trokken we bijvoorbeeld naar Gent en konden binnen kijken op de werf van het oude wintercircus die verscholen zit tussen de Krook en de Vooruit.
• Je kan gratis en voor niets een plaatsje tijdens een gidsbeurt boeken. De gidsen zijn vaak geen habitué-gidsen maar nu eens de architect van de site, dan weer een projectmedewerker van de stad of iemand die een de site in een thesis onderzocht heeft, kortom iemand die een ander verhaal vertelt dan dat wat je in de boekjes of op de panelen kan lezen. Inside informatie dus. #welike.
• Elke dag heeft zijn website en zijn programma. Alleen al het programma doorbladeren, geeft altijd nieuwe ideetjes om eens op een andere dag naartoe te trekken.
  Niet alle sites zijn namelijk enkel en alleen op die dagen open maar hebben op zo een speciale dag wel een ander aanbod of net dan wordt voor bijzonder animatie gezorgd.
• Op een openmonumentendag kan je dus vaak gratis binnen, daar waar je anders een ticketje moet kopen.
• Je kan op die manier ook in de buurlanden naar monumenten gaan kijken.
  Die vinden ook in de maand september plaats.
  De Europese openmonumentendag vindt steevast op de derde zondag van september plaatst. Geen idee waarom Vlaanderen, Wallonië en Nederland het een weekje vroeger doen.
• Als je een beetje uitkijkt, kan je ook de specialekes er uitpikken, al moet je hiervoor soms een minimumleeftijd hebben (zoals bij Arcelor) of moet je heel veel geluk hebben dat je bij de eerste x gegadigden zit (zoals het vroegere Belgocontrol – nu Skeyes).

• Wat voor Openmonumentendag geldt, geldt ook voor openbedrijvendag.
  Op geen enkele andere dag kan je eens op de werkvloer van een brouwerij, een koffiebranderij, een snoepjesfabriek, een steenbakkerij of van Gandaham of TVH rondlopen.

Wat deden we dit jaar met Openmonumentendag? 

Dit jaar trokken we dus naar Gent om de buurt van het Rabot en de Bloemekeswijk wat beter te leren kennen. Voor zij die Gent niet kennen, dat is het deel van Gent waar nu de rechtbank te vinden is; een buurt die vroeger vergeven was van fabrieken.

*

*          *

Gashouders aan het Rabot

Onze eerste stop was de site van de oude gasfabriek. Veel staat er niet meer. De site aan de achterkant van de rechtbank is nu volledig in reconversie. Oude fabrieksgebouwen zoals ‘De Witte Molen’ worden omgetoverd tot prachtige wooneenheden. Maar wij kwamen specifiek kijken naar de gashouders. We hadden die eigenlijk al vaker in Gent, of ergens anders, gezien maar we hadden het raden naar de eigenlijke functie van die gekke open ronde metalen constructies. Nu weten we het dus. Op die plaats, die nu toepasselijk de naam De Tondelier draagt, stond vroeger een imposante gasfabriek. Het gas dat er uit kolen gewonnen werd, werd gebruikt voor de straatverlichting. En wie stak elke dag lantaarn na lantaarn manueel aan?? Inderdaad, de Tondelier (hence the name).

En wat doen die gashouders dan? Heel simpel, daar werd het gewonnen gas gewoon in gestockeerd (en onder druk gehouden) tot de tondeliers het deden branden via het gasnetwer.

Om het antwoord op de vraag wat men nu in hemelsnaam met zo een gigantische site moest aanvangen, te vinden, werd heel diep nagedacht. Er werd een hele mooie compromis gevonden tussen het bewaren van het erfgoed en het nuttig gebruiken van de site voor woning en samenleven. Onze gids was de architecte van de site. Zij nam ons in geuren en kleuren mee in haar verhaal.

*

*          *

Katoenwandelroute

Voor onze tweede stop moesten we in de Bloemekeswijk zijn, de buurt waar vroeger de ene katoenfabriek naast de andere stonden. Niet alleen klinken namen als Filature du Rabot, Filature Nouvelle Orléans of Union Cottonière als muziek in de oren, maar de indrukwekkende roodbakstenen ‘Manchesters’ die uit de grond rezen zijn nog steeds een streling voor het oog; ook al zijn sommigen in erbarmelijke staat. Onze gids vertelde ons honderduit over de reconversie van dit stadsdeel. Voor een buitenstaander is het altijd verrassend te horen waar er bij zo een reconversie allemaal rekening moet mee worden gehouden. We wandelden eigenlijk de katoenroute af. Het is een wandeling van amper 1,5 km die je, als je geen gids hebt, via panelen toch wat informatie over de site bijbrengt.

We passeerden er zelf door een stukje wildernis;-) .

*

*          *

Wintercircus

Voor onze laatste halte trokken we meer naar het centrum, naar het Wintercircus. Jawel, pal in het centrum van Gent, in de schaduw van de mastodont van de Vooruit en aan de voet van de Krook, lag één van de zes vaste circussen van ons land. Het gebouw op zich heeft al een unieke geschiedenis. Van circus met paardenstallen, een manège, een variété-theater tot een cinema, het is er allemaal geweest. En dan hebben we het natuurlijk nog niet over de Mahy-garage/verzameling waar wij het voornamelijk van kenden. Je moet maar eens de aflevering van de Canvasreeks ‘publiek geheim’ over deze site opzoeken. Een bijzonder verhaal.

De site is nu nog een werf maar zou binnen hier en een aantal maanden moeten opengaan. Het is een renovatie en geen restauratie want het gebouw zelf is nooit beschermd geworden. Niettemin siert het de eigenaar dat hij er toch prat op gaat om zo veel mogelijk authentieke elementen uit de garage-tijd van het gebouw in ere te houden. Wat komt er? vergaderzalen, werkruimte, restaurant, een dakterras met prachtig zicht op de torens van Gent, een nieuwe concertzaal, enkele winkels, etc etc. De plannen voor de concrete invulling zijn nog niet volledig af. We gaan zeker terug eenmaal het gebouw open is!

Zeg niet dat we het niet gezegd hebben 😉 

Nog eens over die speciale dagen:

• De Heritagedagen in Brussel vallen meestal samen met de autoloze zondag. Best leuk zo een autoloze zondag maar minder praktisch als je locaties te ver uiteen liggen.
• Sommige locaties werken met reservaties. Je moet er dus soms heel vroeg bij zijn en stalen zenuwen hebben om een plekje te kunnen scoren. Je moet dus hopen dat het geluk mee zit. Maar alternatieven voor plan A genoeg.
• De reservaties zijn vaak op tijd. Laat in je planning dus zeker voldoende tijd om van de ene site naar de andere te gaan. De strakke planning van de gids laat niet altijd toe om te wachten op laatkomers en geen enkele gids vindt het – logische – fijn als zijn publiek voortijdig weggaat om naar een andere site te gaan.

Wie-wat-waar?

Hieronder sturen we je rechtstreeks naar de websites waar je alle informatie kan vinden:

Openbedrijvendag – Openmonumentendag Vlaanderen – Openmonumentendag Wallonië – Heritage days Brussel

Heb jij ook zo van die dagen die je met stip in je agenda markeert?